As
pedras non son unicamente pedras. Non. A súa dureza fálanos de
memoria, de vidas, de emocións atrapadas na súa textura, modeladas
co paso do tempo. As pedras son compañeiras esenciais na construción
dos nosos fogares. Quen non acompañou coa súa man o agarimo da auga
nas pedras?
Emerxen
en toda Galicia, porque, quizais, somos almas atrapadas na pedra.
Como non abrir os ollos con abraio agarimoso ao percibir as ruínas
das Torres de Altamira? Como non exclamar ante as sempre enigmáticas
construcións castrexas de Baroña?
As
pedras son a testemuña que, entre silencios e temores, asisten ao
desleixo da administración pública. Elas, aínda así, érguense
como referente do noso patrimonio histórico e cultural, en perfecta
simbiose coa nosa paisaxe, coa nosa natureza.
E
no entanto, nestes anos asistimos a un lento, progresivo e constante
proceso de deterioro das nosas pedras.
Como
non aldraxarse tal como fai a veciñanza de Monterrei cando coñece
que as autoridades culturais queren rehabilitar o seu Castelo para
destinalo a hotel, danando o espazo monumental medieval, e
entregándoo ao lucro privado?
Como
non indignarse coa acción de destrución levada a cabo polas nosas
autoridades ante o achado na parroquia lucense de Coeses dunha
necrópole, un castro e un túmulo
de 3.000 anos de antigüidade no trazado previsto para a A-54 entre
Lugo e Santiago. O
goberno da Xunta de Galicia, lonxe de protexer os intereses da
cidadanía galega, actúa en beneficio das grandes empresas e
permite que o noso pasado, pendente de estudar, sexa destruído para
sempre.
Os
perpetradores quixeron ignorar as normas do coñecemento histórico e
da microtoponimia, e permitiron que as obras do trazado da autovía
A-54 pasase por elementos construtivos patrimoniais de importancia
capital para a coñecemento do noso pasado.
Outros
exemplos veñen dados pola construción da variante de Portosin,
precisamente, preto do Castro de Baroña, cuxo trazado ameaza con
arrasar con xacementos que a toponimia e a historia sinalan como
memoria silenciada que respira debaixo da terra.
O
mesmo acontece en Castrelo, no concello de Burela, onde, no ano 2004,
se atopou un sitio arqueolóxico
cando
se realizaban as obras vencellas á nova estrada de acceso ao porto
da localidade de Burela. Despois
de nove anos, non é de recibo comprobar como todo o que se descubriu
esmorece, como
se degrada pola propia natureza e como, ante as medidas de
desprotección, cae ante a acción do expolio. Esta
situación foi denunciada por diversos colectivos (Colectivo
Cultural Buril; Asociación Cultura do País; ADEGA e
Mariñapatrimonio) ante o Servizo de Patrimonio da Xunta e
no propio Parlamento de Galicia por AGE.
Outra
circunstancia: dous
castros (Subidá,
Pidreira),
o petroglifo laberíntico
de
Mogor e outras pegadas arqueolóxicas do noso pasado (mámoas),
presentes
no Concello de Marín, quedan desprotexidos debido
a que a Xunta de Galicia avalou o Plan Xeral de Ordenación Municipal
do Concello de Marín.
E
que dicir do Ferrol Vello, do Ferrol da Ilustración. En datas
recentes produciuse un feito que emblematiza a actitude de
indiferenza, de desleixo das nosas autoridades culturais ante
o noso patrimonio cultural.
A inicios de marzo caía unha parede medianeira da casa de Carvalho
calero. Unha caída que responde ao mal que corroe
o barrio de Ferrol Vello, o espazo primixenio da cidade, en
clara situación de perda da identidade que a definiu durante
séculos.
As
pedras,
en efecto, non son só pedras. Erosionadas por anos de abandono,
confésannos
o desinterese do Partido Popular no Concello para
aprobar o plan especial de protección e rehabilitación de Ferrol
Vello. Un
sinxelo paseo permite contemplar
a paisaxe de laio
das pedras en ruínas, dende
a praza de Ferrol Vello ate a rúa Curuxeiras.
A
Xunta de Galicia declarou o barrio de Ferrol Vello como ben de
interese cultural, o que debera garantir unha protección integral
que vencella a todas as administración públicas. Logo de 3 anos
nada se fixo e o barrio segue degradándose, segue esmorecendo.
Si.
Como recollíamos
no
inicio, as
pedras
en Galicia, en Ferrol, son
depositarias da nosa identidade e veñen a dicirnos todo
o que falta por facer en política patrimonial cultural,
para preservar as pegadas que
nos definen como pobo.
S.O.S.
ALERTA...PAREMOS
A
DESTRUCIÓN DO NOSO PATRIMONIO.
Xabier
Ron, 27-maio-2014.